Kız yetimlerle ilgili Mülga 5434 sayılı Kanun 75. Maddesi; ‘Kendisinden aylık bağlanacak olanların ölüm tarihinde evli bulunmayan kız çocuklarına aylık bağlanır. Evlenme dolayısıyla aylığı kesilmiş olanlardan sonradan boşanan veya dul kalanların da eski aylıkları bağlanarak ödenir’ denilmektedir.
Bu kanuna göre ölen iştirakçilerin evli bulunmayan veya ölüm tarihinden sonra boşananlara ve Mülga 5434 saylı Kanun ve/veya 5510 sayılı Kanunun 4. ncü Maddesinin 1. nci fıkrasının c bendi kapsamında olmayan kızlara da Sosyal Güvenlik Kurumunca aylık bağlanır. İlgili çalışırken vefat etmesi halinde evli olmayan kızlara emekli ikramiyesi ödenir.
Örneğin 20 yıl çalışan bir iştirakçinin vefat etmesi halinde aylığa müstahak bir eşi bir kızı ve Mülga 5434 saylı Kanun ve/veya 5510 sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin 1 inci fıkrasına tabi aktif çalışan (devlet memuru) bir kızı olduğunda ölen kişinin eşine (Mülga 5434 saylı Kanun ve/veya 5510 sayılı Kanunun 4. ncü Maddesinin 1. nci fıkrasının c bendi kapsamında çalışan veya emekli olan) %50 dul aylığı bağlanır, aylığa müstehak olan kızına %30 aylık bağlanır ve Mülga 5434 saylı Kanun ve/veya 5510 sayılı Kanunun 4. ncü Maddesinin 1. nci fıkrasının c bendi kapsamında çalışan kıza aylık bağlanmaz.
İkramiye paylaşımı ise eşe %50, aylığa müstahak olan yetime %25 ve çalışan kız yetime de %25 olarak ödenir. Kız yetimlerin evlenmeleri halinde yetim aylıkları evlenme tarihini takip eden ay başından kesilerek bir kereye mahsus olmak üzere aldıkları yetim aylıklarının 12 katı evlenme ikramiyesi ödenir ve geride kalanlardan tahsil edilmez. Bunların boşanması halinde de 12 aylık sürenin dolduğu tarih itibariyle aylıkları ödenmeye devam edilir.
Örneğin yetim aylığı almakta olan kız 12.11.2014 tarihinde evlenmesi nedeniyle dul aylıkları 01.12.2014 tarihinden kesilerek evlenme ikramiyesi ödenmiş. 7 ay evli kaldıktan sonra 12.06.2015 tarihinde eşinden boşanarak yeniden babasından aylık talebinde bulunması halinde ilgiliye;
a) 01.07.2015 tarihinden aylık bağlanır ancak aylıklarının ödenmesine 01.12.2015 tarihinden başlanır.
b) 01.07.2015 tarihinden aylık bağlanır ilgiliye ödenen 12 aylık evlenme ikramiyesinin evli kaldığı 7 aylık süre borç çıkartılarak aylıklarının ödenmesine devam edilir.
Ancak eşlerinin ölümü halinde 12 aylık süre beklenmeden ölüm tarihini takip eden aydan itibaren yetim aylığı bağlanır. Evlenme ikramiyesine Makam ve Görev tazminatı dahil edilmeden intibak, ek gösterge ve hizmet yılı üzerinden hesap edilen aylık üzerinden evlenme ikramiyesi ödenir.
Babalarından veya Annelerinden yetim aylığı almakta iken evlenen ve daha sonra boşanıp aylığa giren kız yetimlerin yeniden aynı eşleri ile evlenmeleri halinde eşlerinden boşanarak aylık aldığı sürelerde anlaşmalı boşanma yapıp yapmadıkları ikamet ettikleri Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerince durumları incelenir. Anlaşmalı boşanma yapanlar hakkında ödenen aylıklar borç çıkartılarak ilgililer hakkında Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulur. İlgililerin ölmeden önce evlat edindikleri kız yetimlerine de müracaat etmeleri halinde aylığa müstahak olduğu tarihten itibaren aylık bağlanır.
Engelli kız yetimlerinin engel durumunu gösterir rapor almaları ve Sosyal Güvenlik Kurumuna göndermeleri halinde, ilgili Kurumun Sağlık Kurulunca rapor incelendikten sonra durumu uygun olanların aylıkları yükseltilerek ödenir. Bu yükseltilen aylık diğer dul ve yetimlerin aylıklarını hiçbir şekilde etkilemez.
Kız yetimlerin Anne ve Babalarının ikisinin de 5434 sayılı Kanuna tabi çalışan veya emeklilerinin ölümü halinde yine aynı Kanunun 94. Maddesine istinaden tercih yapabilir. Talep dilekçelerinin Kurum kayıtlarına geçtiği tarihi takip eden aydan itibaren kimi tercih ettilerse o dosyadan aylık bağlanır.
Ayrıca kız yetimlerin 5434 sayılı Kanuna tabi çalışanların istifa etmeleri halinde istifa ettikleri tarihi takip eden aydan itibaren aylık bağlanır. Emekli ise emekli aylığından feragat ederek Anne ya da Babasının aylıklarını tercih edebilir.