Bu yazımızda, EKPSS ile engelli olarak göreve başlayan memurların ne zaman emekli olabileceği konusunu ele alacağız.
SORU: 20.02.1986 doğumluyum. %47 Engelli yim (2014 de rapor aldım). 29.12.2007 tarihi sigorta girişim var (273 gün). 24.03.2015 de ekpss ile kamuya atandım (951 gün). Askerlik yaptım 155 gün... Bu şartlarda ne zaman emekli olabilirim
CEVAP:
Kısa bilgiler:
2008 yılı Ekim ayından sonra memur olanlar, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa tabi değil, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabidir.
Bu halde, yani 5510'a tabi olma halinde, memurluğa başlamadan önce engelli olanlara malullük aylığı bağlanmamaktadır. Bu durumdakilere yaşlılık aylığı bağlanıyor.
Engellilik aylığı için yaş koşulu bulunmaz. Halen memur olarak görev yapmakta olan engellilerin, sigortalı, esnaf olarak geçen süreleri aylık bağlanması için durumlarına göre öngörülen 11, 15, 16 ve 18 yılın doldurulmasında dikkate alınmaktadır.
Engelli aylığı başvurusu sırasında memur olarak fiilen görev yapılması gerekiyor.
Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün % 60'ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse, sigortalı bu hastalık veya engelliliği sebebiyle malüllük aylığından yararlanamıyor. Bu durumdakiler yukarıda da belirtildiği üzere yaşlıklık aylığı alacaktır.
İlk kez 2008 sonrası memur olanlara 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 25 ve 28 hükmü uygulanır.
Bu maddelerin ilgili fıkraları şu şekildedir:
"MADDE 25- Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usülüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60'ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malül sayılır."
"MADDE 28 - Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce 25 inci maddenin ikinci fıkrasına göre malül sayılmayı gerektirecek derecede hastalığı veya engelliliği bulunan ve bu nedenle malüllük aylığından yararlanamayan sigortalılara, en az onbeş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır.
Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usülüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;
a) % 50 ila % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,
b) % 40 ila % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,
malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla ikinci fıkranın (a) bendindeki yaş şartları aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanırlar. Bunlar 94 üncü madde hükümlerine göre kontrol muayenesine tabi tutulabilirler."
Açıklamalarımız bağlamında değerlendirmemiz:
-İlk defa memur olmadan önce çalışma gücünün en az % 60 ını veya vazifesini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği SGK. Sağlık Kurulu tespit ederse, bu engelli memur en az 15 YILDAN BERİ SİGORTALI olması ve en az 11 YIL HİZMETİ de olursa engelli memur olarak yaşlılık aylığı bağlanır.
-ŞAYET, çalışma gücünün en az % 60 ını veya vazifesini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybetmemiş veya daha az oranlarda kaybetmişse bu defa sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı artırılıyor.
Bu durumdaki engelli memurun engellilik oranı % 50 ila % 59 arasında ise en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,
Engellilik oranı % 40 ila % 49 arasında ise en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,
Şartı aranmaktadır.
Sonuç olarak değerlendirmemiz; engellilik oranınız % 47 olması nedeniyle en az 18 yıldan beri sigortalı olmanız ve Sosyal Güvenlik Kurumu primi kesilen sürenizin de 4680 gün olması gerekir.
Yani 29/12/2007 tarihinden sonra 18 yıllık bir sigortalılık sürenizi tamamladığınızda ve bu süre içerisinde de en az 4680 gün hizmetiniz olduğunda engellilikten dolayı aylık bağlanması talebinde bulunabileceğinizi değerlendirmekteyiz.