Çalışanın kıdem tazminatı alabilmesi için kendi isteği dışından işten ayrılması (atılması) gerekiyor. Ama istifa edenin de tazminat hakkı bulunuyor. Detayları bu yazıda...
Kıdem tazminatı, işçinin çeşitli sebeplerle işyerinden ayrılırken işveren tarafından iş kanunu gereğince vermiş olduğu bir tazminat şekli. Kıdem tazminatı aynı zamanda işçinin sigortası nitelğinde. Kendi isteğiyle işten ayrılan işçinin da bazı şartlarda kıdem tazminatı alma hakları bulunuyor. İşte merak edilen sorular ve cevapları...
ASKERLİK, EVLİLİK
? Gereken koşullar neler?
Kıdem için bir işçinin aynı işyerinde en az 1 yıl çalışması ve isteği dışında işten ayrılması gerekiyor. Ayrıca, askere gidecek olan, evlendikten sonra 1 yıl içinde işinden ayrılan kadın, 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan ve 15 yıl 3600 gün sigortalılık süresini dolduran, emekliliği gelen işçi istifa edince kıdem tazminatı alabiliyor. İşçi, vefat ederse yasal varisleri kıdem tazminatını isteyebilir.
? Nasıl hesaplanır?
Her 1 yıllık çalışma karşılığında 1 aylık brüt ücret tutarında tazminat alınıyor. Bir yıldan artan sürelerde oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor. Tazminat hesaplanırken ücretin yanısıra, düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatler (yol parası, yemek parası, düzenli ikramiye ödemeleri gibi) dikkate alınıyor.
İŞ YERİNİN TAŞINMASI HALİNDE
İşyeri devredilirse alınır mı?
Hayır. İşyerinin tamamı veya bir bölümü hukuki bir işleme dayanılarak bir başka işverene devredildiğinde, mevcut iş sözleşmeleri tüm hak ve borçları ile birlikte devralana geçer. Dolayısıyla devri gerekçe göstererek hizmet akdinizi feshedemez ve kıdem tazminatı talep edemezsiniz.
İşyeri taşınırsa alınabilir mi?
Çalışmakta olduğu işyeri, bir belediye (büyükşehirlerde büyükşehir belediye) sınırını aşacak şekilde taşınırsa, işçi ile işveren arasında var olan hizmet sözleşmesinde aksi yazmıyorsa işçi yeni adrese gitmek zorunda değil. Bu durumda da hizmet sözleşmesinin esaslı unsurlarından biri değiştirildiği için işveren, işçilerine kıdem tazminatı ödemek zorunda. Başvuru 6 işgünü içinde yapılmalı.
ZAM YAPILMAZSA...
Ücreti artırılmayan işçi ayrılırsa kıdem alır mı?
İş sözleşmesinde herhangi bir hüküm bulunmamasına karşın, ücret artışlarındaki anlaşmazlık nedeni ile işten ayrılan işçi istifa etmiş sayılacağından, herhangi bir tazminat hakkı oluşmaz.
HAMİLELİK DURUMUNDA
Hamilelik veya doğum nedeniyle ayrılan hak kazanır mı?
İşten kendi isteğiyle istifa eden işçinin tazminat hakkı yok. Yasal düzenleme açısından hamilelik veya doğum nedenine dayalı işten ayrılmalar istifa olarak değerlendirildiğinden, bu nedenlerle işten ayrılan işçi tazminat haklarından vazgeçmiş sayılıyor.
Malullük aylığı nedeniyle ayrılan hak kazanır mı?
Hak kazanır. Çünkü, malullük aylığı almak amacıyla işten ayrılma kıdem tazminatına hak kazanılan hallerden sayılıyor.