Çalışma süreleri aylık bağlanmasına yetmeyecek olan memurlara ve hak sahiplerine toplu ödeme yapılmaktadır.
Yazımızda Devlet memurları ile hak sahipleri için uygulanan toptan ödeme konusunu değerlendirmekteyiz.
2008 yılı Ekim ayından önce çalışmaya başlayan memurlar hakkında 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kuralları,
2008 yılı Ekim ayından sonra ilk defa memur olarak çalışmaya başlayanlar hakkında ise 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kuraları;
uygulanmaktadır.
Toptan ödeme, bir memurun veya hak sahiplerinin sosyal güvenlik kapsamına giremeyecek durumda olmaları halinde, Sosyal Güvenlik Kurumunca memurun hizmet durumuna göre belirleyerek bulunacak tutarın ilgililere ödenmesi ve bu şekilde yapılan işlem neticesinde memurların hizmet sürelerinin tasfiyesi olarak ifade edilebilir.
1-5434 sayılı Kanun kuralları;
Kapsamı:
-Memur yaş haddi nedeniyle, malullük nedeniyle veya ölüm gibi sebeplerle memurluk görevinden ayrılan, ancak memurun hizmet süresinin aylık bağlanması için yeterli süresi bulunmayanları kapsar.
Genelde bu durumlar şunları kapsamaktadır:
-Yaş haddine uğramış ancak hizmet süresi 15 yıldan az memurlar,
-5434 sayılı Kanun Madde 39 ( e ) ve ( f ) fıkraları uyarınca ahlak noktasında hüküm ile veya yetersizlik veya disiplin sebeplerinden dolayı sicilleri üzerine ve ahlak ve yetersizlik sebeplerinden dolayı sicilleri üzerine kurumlar tarafından resen emekli edilen memurlardan 25 yıldan az hizmeti olanlar,
-Malul olmaları nedeniyle görevleri ile ilişikleri kesilen memurlardan hizmet süreleri 10 yıldan az olanlardır.
Ödeme yapılacak kimseler şunlardır:
-Memura,
-Ölüm halinde ise dul ve yetimlerine yapılmaktadır.
Hesaplama Sistemi:
Bu sayılan durumlardan dolayı aylık bağlanamayacak olan memurlara ödenecek tutarın hesabında, memurların fiili, itibari hizmet süreleri, borçlandıkları hizmet süreleri toplamı ne kadar ise bu hizmet sürelerinin iki katı esas alınır. Memurun bulunduğu derece ve kademesi üzerinden hesap edilir. Yani memurun toptan ödenecek hizmet süresi 8 yıl dersek, 8 x 2 = 16 yıla karşılık memurun son derece ve kademesi üzerinden yapılan hesaplamada bulunacak tutar toptan ödeme olarak ödenir. Bu ödeme sonucunda memurun 8 yıllık çalışma süresi hiç çalışılmamış süre olur, yani bu süre tasfiye olmuş sayılır.
Not: Bu hizmet süreleri bu şekilde tasfiye edilmiş olsa da, memur daha sonra çalışmaya başladığında bu süreyi tekrar borçlanma yaptırarak ihya etme talebinde, yani bu süreyi yeniden kazanma talebinde bulunabilir.
İlgili kanun maddeleri: 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Madde 82 ve 83.
2- 5510 sayılı Kanuna göre toptan ödeme
Kapsamı:
İşinden ayrılan memurun aylık bağlanmasına yeterli hizmeti olmaması durumunda Memur yaş haddi nedeniyle, malullük nedeniyle veya ölüm gibi sebeplerle memurluk görevinden ayrılan, ancak memurun hizmet süresinin aylık bağlanması için yeterli süresi bulunmayanları kapsar.
Ödeme yapılacak kimseler:
-Memurun kendisi,
-Memurun vefatında hak sahipleri
Hesaplama Sistemi:
Memurun Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen primlerin her yıla ait tutarı, primin ait olduğu yıldan itibaren yazılı istek tarihine kadar geçen yıllar için, her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan tutar olarak memura ödenir.
Hak sahiplerine de aynı şekilde hesaplama yapılarak ödeme yapılar.
Açıklama: Hem eski, hem de yeni memurlar için uygulanan bu sosyal güvenlik uygulaması hizmetlerin tasfiyesi, yani hiç çalışılmamış bir süre kapsamına dahil eder. Bu süreler daha sonra ilgililer tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna borçlanmak suretiyle yeniden kazanılabilmektedir.