SGK Hizmet

Yeni memurların dul ve yetim aylıkları, eski memurların dul ve yetim aylıklarından az olmaktadır.

Dul ve Yetimler İçin Özel Dosya ( 6 )

Yeni memurların dul ve yetim aylıkları, eski memurların dul ve yetim aylıklarından az olmaktadır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile memurların dul ve yetimlerine aylık bağlanması için aranılan süre 5 yıla indirilmiştir.

5510 sayılı Kanuna göre en az 5 yıl hizmeti varken vefat edenlerin dul ve yetimlerine bağlanan aylıklar, 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununa göre bağlanan aylıklardan düşük olmaktadır.

Yani 2008 yılı Ekim ayından sonra ilk defa memur olanların vefatında dul ve yetimleri daha az aylık alacaklardır.

Bu husustaki açıklamalarımız ve değerlendirmelerimiz:

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu kuralları uygulanarak aylık bağlanan dul ve yetimlere Sosyal Güvenlik Kurumu bu Kanunun ek madde 19 hükmü uyarınca en düşük ödeyeceği aylığı belirler.

5434 sayılı Kanun Ek Madde 19 hükmü uyarınca:

Dul ve yetimlere bağlanacak olan en düşük aylık 14 üncü derecenin 2 nci kademesindeki 30 yıl hizmeti olan bir memur için hesaplanacak olan aylık tutarının;

-Dul ve yetim sayısı 3 ve daha fazla ise tamamından,

-Dul ve yetim sayısı 2 kişi ise % 9 ından,

-Dul ve yetim sayısı ise % 80 inden az olmamaktadır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 55 hükmü de ilk defa 2008 yılından sonra memurların vefatlarında dul ve yetimlere ödenecek aylık tutarlarını belirler.

Bu madde hükmü uyarınca;

Vefat eden memurun hak sahiplerinin aylıklarının hesabına esas tutar çalışma sürelerindeki her yıl için 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre tespit edilen prime esas günlük kazanç alt sınırları dikkate alınarak talep veya ölüm yılına ait Ocak ayı itibariyle yine 5510 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre belirlenen ortalama aylık kazancın % 35 inden az olamaz. Hak sahibi kimselerin aylıkları hak sahibi bir kişi ise bu maddeye göre hesaplanan alt sınır aylığının % 80 inden, hak sahibi iki kişi ise % 90 ından az olmamaktadır.

5510 sayılı Kanuna göre yeni yetimlerin aylığında 5434 sayılı Kanundaki gibi en düşük memurun durumu esas alınmak suretiyle bir alt sınır aylığı belirleme sistemi bulunmuyor. Dul ve yetimlere bağlanan aylıklar vefat eden memurun çalışma süresi içindeki aylık gelirine, dolayısıyla ortalama kazançlarıyla direkt ilgili olmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu prim kesintisinin fazla olması bağlanacak aylığı artırır, az olması azaltır. 5510 sayılı Kanun Madde 33 ve Madde 55 hükmü uygulandığından ve 5434 sayılı Kanundaki sistem korunduğundan yeni memur dul ve yetimleri ile eski memur dul ve yetimlerine bağlanacak aylık tutarlarında önemsenecek bir fark olduğunu belirtebiliriz..

Sonuç değerlendirmemiz:

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununda alt sınır aylık sistemi olduğundan dul ve yetimlere hesaplaması yapılan aylıklar alt sınır aylık sisteminde yükseltilmektedir.

5510 sayılı Kanunda 5434 sayılı Kanundaki gibi yükseltilmek suretiyle bir alt sınır aylık sistemi olmadığından, vefat edenin çalışma hayatı boyunca aldığı görev aylıkları ile bağlantılı bir husus olduğundan SGK. prime esas kazançları üzerinden aylıklar hesaplanmaktadır. Tutar ne ise o tutar ödenmektedir.

Bu bağlamda alt sınır aylık sistemi için genel değerlendirmemiz.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununda alt sınır aylığı belirlenirden 14 üncü derecenin 2 nci kademesi esas alınıyor. Neden 1 inci derece 4 üncü kademe ve ek gösterge uygulanmak suretiyle dikkate alınmıyor.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununda ek göstergeler genel olarak 1 ve 4 üncü dereceler arasında belirlenmiştir. Bazı hizmet sınıflarında ise 1 ve 8 inci dereceler arasında belirlenmiştir. Yardımcı hizmetler sınıfı için ise ek gösterge tespiti bulunmaz.

Alt sınır aylığını 14 üncü derecenin 2 nci kademesi üzerinden tespit etmek, ödenecek aylık tutarlarının maliyetinin az olmasını sağlamaktır. Bu tespitin, en azından ek göstergesi olan 4 üncü derece esas alınmak suretiyle yapılması dul ve yetim aylıklarını biraz olsun artmasını sağlayacaktır.

5510 sayılı Kanuna göre aylık bağlama sistemi prime esas kazanç tutarlarının az veya çok olması nedeniyle değişken olmaktadır. Bu nedenle 5434 sayılı Kanundaki sistem burada uygulanmamıştır. Ancak yine de 5510 sayılı Kanun sisteminde 5434 sayılı Kanun benzeri bir sistemin uygulamaya geçirilmesi, tabi ki bu konuda bir kanun değişikliğinin yapılmasının faydalı olacağını değerlendirmekteyiz.