5510 Sayılı Yasa İle Kadın Sigortalılara Getirilen Haklar



5510 sayılı Yasada ilk defa Kadınlara özel (28, Geçici 16 ve 41) maddeler yer almıştır.

Toplumun büyük bir kesimini oluşturan kadınlarımız bu tarihe kadar olan sosyal güvenlik sistemimizde hak ettikleri yerde değerlendirilmemiş; kadın olmanın, anne olmanın iş yaşantısıyla adaptasyonunun sağlanmasının toplumsal bir gereklilik olduğu göz ardı edilmiştir. 2008 sonrası gerek İş Kanunumuzda yapılan düzenlemelerle gerekse sosyal güvenlik alanında yapılan reformlarla kadın sigortalıların daha fazla çalışma hayatının içerisinde olması amaçlanmıştır.

1-Malul Çocuğu Olan Kadın Sigortalılar;(5510 /28Md)

31.05.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve GSS Kanununun “Yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları” 28. maddesine 5754 Sayılı Yasa ile “Emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl çocuğu bulunanların, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.10. 2008 tarihinden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının 1/4'ü, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir” hükmü getirilmiştir.

Kapsama Alınan Sigortalılar:

5510 sayılı Kanunun 28. maddesinin sekizinci fıkrası hükmünden;

2008 yılı Ekim ayı başından itibaren 5510 sayılı Kanunun 4.-1 (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında çalışan kadın sigortalılar ile 2008 yılı Ekim ayı başından önce 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı Kanunlara tabi çalışırken Kanunun geçici 1. maddesi gereğince 4-1 (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında sigortalı olarak çalışmalarını devam ettiren, 5510 Sayılı Kanuna tabi olarak isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler ile 2008 yılı Ekim ayı başından önce 506, 1479 ve 2926 sayılı kanunlara göre isteğe bağlı sigortalı olup, 5510 sayılı Kanuna göre isteğe bağlı sigortalılıkları devam eden,kadın sigortalılar yararlanacaklardır.

Birden fazla başkasının bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanlara tek bir çocuk için ilave hizmet verilebilecektir.5510 Sayılı Yasada belirtilen fiili hizmet zammı ve itibari hizmet süreleri için ilave hizmet verilemez.

2- Evde Gelir Vergisinden Muaf İşleri Yapan Kadın Sigortalılar; (5510/Geçici 16.Md)

6111 sayılı Torba Kanun ile 5510 sayılı kanunun geçici 16. Maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlemeye gidilerek 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9.Maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendinde belirtilen vergiden muaf işleri hizmet akdine tabi olarak bir işverene bağlı olmadan yaptığını vergi dairelerinden aldığı yazı ile yada Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca düzenlenen raporla tespit edilen kadın sigortalıların isteğe bağlı olarak prim ödeyerek sigortalı olmaları sağlanmıştır. 2008 yılında prime esas günlük kazanç alt sınırının onbeş katı üzerinden başlanılan, takip eden her yıl için bir puan arttırılmak suretiyle otuz katını geçmemek üzere malullük, yaşlılık, ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi öderler.2015 yılı için 22 gün, prim ödeyerek her ay 30 gün sigortalılık hizmeti kazanabilecektirler. Prime esas kazancın alt ve üst sınırı arasında olmak kaydıyla kendileri tarafından belirlenecek kazancın %32’si oranında prim ödemektedirler. Bu primin %20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, %12’si genel sağlık sigortası primi olmaktadır. 01/01/2016-31/12/2016 döneminde bu kapsamda sigortalı olmak isteyen bir kişi 23 gün üzerinden en düşük (54,9x 23)x%32=404,06-TL prim ödeyecek, prim ödenen gün sayısı 30 gün sayılacaktır.

3-Doğum Borçlanması;(5510/41Md)

Doğum borçlanması ile Kadın sigortalılarımıza günlerini arttırarak daha erken emekli olma şansı verilmiştir. 5510 sayılı yasanın 41 . maddesinde sadece 4a statüsünde çalışan kadın sigortalılara verilen borçlanma hakkı 6552 sayılı yasa ile genişletilerek 4b ve 4c kapsamında çalışan kadın sigortalılarda yararlandırılmıştır. İki çocuk için toplamda 1440 gün olan borçlanma süresi üç çocuk için 2160 güne çıkartılmıştır. Burada sigortalının dikkat etmesi gereken doğum sebebi ile işten çıkmış yada kısmen çalışmış olmasıdır. Üç çocuğa kadar her çocuk için 2 yıl olmak üzere toplamda 6 yıl çalışılmayan süre kadar borçlanılabilir.

Örneğin; Üç çocuk için 6 yıllık borçlanma yapacak bir sigortalı 01.01.2016 tarihinde geçerli asgari ücretin günlük miktarı (1.647/30) = 54,9-TL olduğundan, bu miktarın %32 sine denk gelen 17,56-TL günlük prim *2160 gün=37.929,60-TL ödemek şartıyla doğum borçlanması yapabilir. Sigortalı bu miktarı 1 ay içinde ödemek zorundadır. Bu süre içinde ister defaten isterse kısmen ödeyebilir. Ödememesi halinde borçlanması iptal edilir. Doğum borçlanması yapılacak sürede Genel Sağlık Sigortası primi ödeyenlerin prim oranları %32 yerine %20 olarak uygulanır.