Yasal düzenlemelere istinaden Devlet memurlarına aylık ücret ve diğer mali hakların yanı sıra sosyal haklar kapsamında bazı yardımlar da yapılabilmektedir.
Memurlara tanınan sosyal haklara zaman içerisinde yenilerinin eklenmesi ya da bu haklarda iyileştirmelere gidilmesi söz konusu olabilmekle birlikte, mevzuatta yer almasına rağmen uygulanmayan ya da miktarının azlığı nedeniyle her geçen gün anlamını daha da yitiren sosyal yardımlara da rastlamaktayız.
Devlet memurları yapılması çeşitli yasal düzenlemelerle hüküm altına alınmış olan sosyal hak ve yardımlardan, 657 sayılı Kanunda yer alanların bazılarına yer verilecek. Diğer yasal düzenlemelerle getirilen ve Devlet memurlarının da yararlanabildiği sosyal yardımlara ise bu yazımızda değinilmeyecektir.
Aile Yardımı
Memurlara, eş ve çocuklarından dolayı her ay aylıklarıyla birlikte aile yardımı ödeneği verilebilmektedir.
**Çocuğu olan, evlat edinen veya geçimini sağlayacağı üvey çocuğu bulunan memur, çocuk için aile yardımı ödeneğinden yararlanabilir. Çocuğun evlenmesi, erkek çocuğun 25 yaşını doldurması, çocuğun kendi hesabına ticaret yapmaya veya gerçek veya tüzel kişiler yanında her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmaya başlaması, çocuğun ölmesi gibi hallerde ise söz konusu yardım kesilir.
Her bir çocuk için, 250 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımıyla bulunacak miktarda ödeme yapılır. Bu miktar, 72 aylık ve daha küçük olan çocuklar için bir kat artırımlı ödenir. 2015 yılının ilk altı aylık döneminde, 72 ay ve daha küçük her bir çocuk için 39,66 TL ve 72 aydan büyük her bir çocuk için 19,83 TL aile yardımı ödenmektedir.
**Her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan aylık almayan eşi için memura aile yardımı ödenir.
Bu yardım, 2.134 gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı suretiyle belirlenecek miktarda yapılır. 2015 yılının ilk altı aylık döneminde eş için169,26 TL aile yardımı yapılmaktadır.
Ölüm Yardımı
Çocukları veya eşi ölen memura ve memurun ölmesi durumunda önceden belirlemiş olduğu kişiye veya ailesine ölüm yardımı yapılır.
**Devlet memuru olmayan eşi veya aile yardımı ödeneğinden yararlanabilen çocuğu ölen memura, en yüksek Devlet memuru aylığı miktarında ölüm yardımı yapılır. 2015 yılı ilk altı ayında bu miktar net 753,43 TL’dir.
**Memurun ölümü halinde, sağlığında kurumuna bildirmiş oldu kişiye; böyle birisi yoksa eşine ve çocuklarına; bunlar da yoksa anne ve babasına; bunlar da yoksa kardeşlerine en yüksek Devlet memuru aylığının iki katı miktarında ölüm yardımı yapılır. 2015 yılı ilk altı ayında bu miktar net 1.506,86 TL’dir.
Cenaze Yardımı
Memurun kendisinin ya da eşi veya bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ölümü halinde, duruma göre cenaze masraflarının tamamı ya da bir kısmı memurun kurumu tarafından karşılanabilmektedir.
Memurun ölmesi durumunda, cenaze masraflarının tamamı memurun kurumu tarafından karşılanır. Yurt dışında görevdeyken ölen memurun cenazesinin yurda getirilmesi için yapılması gereken zorunlu giderleri de memurun kurumu öder.
Yurt dışında sürekli görevde olan memurun, beraberindeki eşi ya da bakmakla yükümlü olduğu ana, baba veya çocuklarının ölümü halinde, cenazelerinin yurda getirilmesi için yapılması zorunlu olan giderler memurun kurumu tarafından karşılanır.
Yiyecek Yardımı
657 sayılı Kanun, memurlara yiyecek yardımı yapılmasını hüküm altına almış olmakla birlikte, personel sayısının az olduğunu gerekçe göstererek ya da konuya duyarsız kalarak bazı kurumların personelini yemek yardımından yararlandırmadığı da görülebilmektedir.
Yemek verme şeklinde yapılan yemek yardımına ilişkin giderlerin en çok yarısı kadar olan kısım kurum bütçelerinden karşılanırken, yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmı ise memurlardan alınmaktadır.
Giyecek yardımı
Devlet memurlarından bazılarına, kadro unvanları ya da hizmet sınıfları esas alınarak giyecek yardımı yapılmaktadır.
Konut kredisi yardımı
Hizmeti 10 yıl ve daha fazla olan memurlara istekleri halinde özel şartlarla ve öncelikli olarak konut kredisi verilmesi hususu 657 sayılı Kanunda düzenlenmiştir.
Ancak, memurlara tanınan bir hak olarak yürürlükte olmakla birlikte, uygulamada yapılmayan bir yardım olarak karşımıza çıkmaktadır.