SGK Hizmet

Bilindiği üzere 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 74. maddesinde düzenlenen bir analık izni bulunuyor. Doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık izin, doğum yapan kadın çalışanlar tarafından kullanılıyor.

74. maddede yapılan değişiklik ile anneye tanınan bu iznin annenin doğum sırasında veya doğum sonrasında ölümü halinde babaya kullandırılması düzenlenmektedir.

Yine yapılan değişiklikle 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine ya da evlat edinene, çocuğun aileye fiilen tesliminden itibaren 8 hafta olarak annelik hali izni kullandırılacaktır.

6 aylık ücretsiz izin hakkı kaldırılıyor mu?

İş Kanunu’nda yer alan ve analık izninden sonra çalışanın talebi üzerine kullandırılan 6 aylık ücretsiz izin aynen devam etmektedir. Bu izinle ilgili yapılan değişiklik 6 aylık ücretsiz iznin evlat edinme halinde eşlerden birine ya da evlat edinene kullandırılacak olmasıdır. Bunun dışında çalışana doğumdan sonra analık hali izninin bitimini takiben çocuğun hayatta olması kaydı ile kadın işçi ve 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere 1. doğumda 60 gün 2. doğumda 120 gün sonraki doğumlarda 180 gün haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilecektir. Bu ücretsiz izin döneminde işsizlik sigortasından yarım çalışma ödeneği verilecektir.

Çoğul doğum varsa bu sürelere 30 gün eklenecek, doğan çocuk engelli ise süre 360 gün olarak uygulanacaktır.

Bu ücretsiz izin süresince süt iznine ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.

6663 Sayılı Kanun ile çalışanlara tanınan başka bir hak var mıdır?

Kanun ile getirilen diğer bir değişiklik ise İş Kanunu’nun 13. maddesinde yapılmıştır.

Buna göre 74. maddede sayılan izinlerin bitiminden sonra (analık izni, 6 aylık ücretsiz izin ya da doğum sayısına bağlanan ücretsiz izin) mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar ebeveynlerden biri kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilecektir. Bu talep işveren tarafından karşılanacak ve geçerli fesih nedeni sayılmayacaktır.

Kısmi süreli çalışma talebinde bulunulması iş sözleşmesinin feshi açısından geçerli sebep sayılmadığından, bu gerekçe ile iş sözleşmesi feshedilen çalışan işe iade davası açması halinde işe iade edilecektir.

Ebeveynlerden biri çalışmıyorsa kısmi süreli çalışma hakkından faydalanılamayacaktır.

Kısmi süreli çalışma hakkından faydalanan işçi tam zamanlı olarak çalışmaya başladığında yerine bir işçi alınmışsa eğer bu işçinin iş sözleşmesi kendiliğinden sona erecektir. Bu düzenlemeyi halen Meclis’te bulunan ve özel istihdam büroları aracılığı ile ödünç iş ilişkisini düzenleyen Kanun tasarısı ile birlikte düşünmek doğru olacaktır. İşveren kısmi süreli çalışan ebeveynin yerine ödünç iş ilişkisi kurabilecektir.

Yine 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen işçi de kısmi çalışma hakkından faydalanacaktır.

İzinler ile ilgili bir destek ya da teşvik var mıdır ?

Doğum yapan ya da evlat edinen ebeveyne haftalık çalışma sürelerinin yarısı kadar ücretsiz izin talep etmeleri halinde ücretsiz izinde bulundukları süreler için;

- Doğum ya da evlat edinme tarihinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması,

• İş Yasası’nın 63. maddesinde belirtilen çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışması,

• Analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde Kurum’a doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması şartlarını gerçekleştirmeleri halinde yarım çalışma ödeneği verilecektir.

Ödeneğin günlük miktarı günlük asgari ücretin brüt tutarı kadar olacaktır.

6663 sayılı Kanun’un 20. maddesinden İşsizlik Sigortası Fonundan Sosyal Güvenlik Kurumu’na doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği için kaynak aktarılacağı ve ödemenin Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yapılacağı anlaşılmaktadır. Ancak doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesinin ne olduğu ve ne şekilde sağlanacağı konusunda bir açıklama yer almamaktadır.

Henüz netlik kazanmayan bazı hususlar ile ilgili ikincil mevzuatın oluşturulması beklenmektedir.