SGK Hizmet

5510 sayılı Kanunla getirilen aylık bağlama sistemi 2008 yılı Ekim ayı başı itibariyle yürürlüğe girmiş olup bu sistem ilk defa 2008/Ekim ayı başından itibaren sigortalı olanlara uygulanır.

Diğer taraftan, 2008/Ekim ayından önce sigortalı olup, bu tarihten sonra tahsis talebinde bulunan veya ölen sigortalıların 2008/Ekim sonrası hizmetlerine ilişkin aylıkların hesabında da 5510 sayılı Kanunla getirilen aylık bağlama sistemi uygulanır.

1) 5510 Sayılı Kanunla Getirilen Sistemde Aylık Bağlanacak Statünün Tespiti

2008/Ekim ayıbaşından itibaren ilk defa sigortalı olup (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasına tabi olarak çalışan veya prim ödeyen sigortalıların, yaşlılık aylığı sigortalılık süresi içinde en fazla sigortalılığının geçtiği, hizmetlerin eşitliği halinde ise son tabi oldukları, malullük ve ölüm sigortalarına ilişkin aylıkları ise en son tabi oldukları, statüye göre bağlanır.

2) Aylıkların hesaplanması

5510 sayılı Kanunla getirilen sistemde aylığın hesaplanması aşağıdaki şekilde formüle edilir.

Aylık = Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı

Sigortalıların 2008/Ekim sonrası çalışmalarına ait prime esas kazançları güncelleme katsayısı ile tahsis talep veya ölüm yılına güncellenir. Güncelleme katsayısı, her yılın Aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranının % 100'ü ile sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızının % 30'nun toplamına (1) tam sayısının ilave edilmesi sonucunda bulunan değeri ifade eder.

Örnek: Yıllık tüfe % 10, GH % 6 olarak gerçekleşmiş ise o yıla ait güncelleme katsayısı: 10 +(6 x % 30) =) 10 + 1,8 = % 11,8 =) 0,118 + 1 = 1.118 şeklinde hesaplanır.

a) Ortalama Aylık Kazancın Hesabı

Ortalama aylık kazanç (OAK) : 2008/Ekim (dahil) ve sonraki her yıla ait prime esas kazancın, ait olduğu yıldan itibaren aylık talep veya ölüm tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, 2008/Ekim (dahil) daha sonraki prim ödeme gün sayısına bölünmek suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancın 30 katıdır.
Sigortalıların ortalama aylık kazançlarının hesabında dikkate alınan prime esas kazançlar, Kanunun 82 nci maddesi uyarınca prim ödeme gün sayısına göre tespit olunan prime esas kazanç alt sınırının altında, üst sınırının da üstünde olamaz.
Kanunun 41 inci maddesine göre yapılan hizmet borçlanmalarında seçilen prime esas kazanç, borcun ödendiği tarihteki prime esas asgarî kazanca oranlanır. Bu oran, borçlanmaya esas ilgili ayın prime esas asgarî kazancı ile çarpılır. Bulunan tutar, ilgili ayın prime esas kazancı kabul edilir. Ancak hesaplanan prime esas kazanç hiçbir suretle o ayın prime esas azamî kazancını geçemez.

- Tahsis talep veya ölüm yılı ile bundan bir önceki yıl hariç olmak üzere, her takvim yılına ait prime esas kazanç, kazancın ait olduğu takvim yılından sonra tahsis talep veya ölüm tarihine kadar geçen her takvim yılında, her yılın güncelleme katsayısı ile artırılarak güncellenir.

- Ortalama aylık kazancın hesabına esas toplam prim ödeme gün sayısına; yeraltı veya yeraltı münavebeli işlerindeki prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, itibari hizmet süresi ile fiilî hizmet süresi zammı gün sayıları ile malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların çalışmalarının dörtte biri gibi kazançsız gün sayıları dahil edilmez.

b) Aylık Bağlama Oranının Hesabı

Yaşlılık aylıkları için

Aylık bağlama oranı, sigortalının toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için % 2 olarak uygulanır. Aylık bağlama oranının hesabında, 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır ve % 90'ı geçemez. 1/5/2008 tarihinden önce 3600 prim gün sayısını doldurmamış olan sigortalıların yaşlılık aylığı bağlama oranının hesabında, sigortalının 1/5/2008 tarihinden sonra geçen ve bu tarihten önceki prim gün sayısını 3600 güne tamamlayan hizmet sürelerinin her 360 günü için % 3 oranı esas alınır. Bu hesaplama, 1/5/2008 tarihinden önce sigortalı olanlar için uygulanır.

5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarına göre aylığa hak kazanan sigortalılardan;

4(a) sigortalıları için prim gün sayısı 7200'den az olanlar için çalışma gücü kayıp oranının 7200 prim ödeme gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunan rakamın % 60'a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre (Çalışma gücü kaybı oranı x 7200 / % 60 = ABO'ya esas prim gün sayısı) % 40'ı geçmemek üzere,
4(b) sigortalıları için prim gün sayısı 9000 günden az olanlar için çalışma gücü kayıp oranının 9000 prim gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunan rakamın % 60'a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre (Çalışma gücü kaybı oranı x 9000 / % 60 = ABO'ya esas prim gün sayısı) % 50'yi geçmemek üzere,
tespit edilir. Prim gün sayısı 4(a) sigortalıları için 7200, 4(b) sigortalıları için 9000 günden fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısına göre aylık bağlama oranı belirlenir.

5510 sayılı Kanunun geçici 9 uncu maddesinin altıncı fıkrası gereğince maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışan sigortalılara bağlanan aylıkların aylık bağlama oranı 8100 gün, geçici 10 uncu maddesinin birinci ve ikinci fıkralarına göre sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malul olan sigortalılar ile sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanan sigortalılara bağlanan aylıkların aylık bağlama oranı 5400 gün üzerinden hesaplanan orandan az olamaz.

Malullük ve ölüm aylıkları için

- 4 (a) sigortalılarından 7200 günden az prim ödeyenler için % 40, 4 (b) sigortalılarından 9000 günden az prim ödeyenler için % 50'dir. 7200 veya 9000 günden fazla her tam yıl için bu oran % 2 oranında artırılır. Aylık bağlama oranının hesabında, 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır. Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise tespit edilen aylık bağlama oranı 10 puan artırılr. Ancak, aylık bağlama oranı % 90'ı geçemez.
c) Aylığın Hesaplanması

Aylık = Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı formülüne göre hesaplanır.
- Hesaplanan yaşlılık, malullük veya ölüm aylığı; sigortalının çalışma süreleri için prime esas günlük kazanç alt sınırları dikkate alınarak, talep veya ölüm yılına ait Ocak ayı itibariyle belirlenen ortalama aylık kazancının % 35'inden, sigortalının talep veya ölüm tarihinde bakmakla yükümlü olduğu eşi veya çocuğu varsa % 40'ından hesaplanan alt sınır aylığından az olamaz.

Yukarıdaki şekilde hesaplanan ölüm veya malullük aylığı, tahsis talep veya ölüm yılından önceki yılın Aralık ödeme döneminde 4 (a) ve 4 (b) kapsamındaki sigortalılar için dosya bazında ödenen en düşük yaşlılık aylığından az olamaz.
Hesaplanan aylık, tahsis talep veya ölüm yılına ait Ocak aylığı olup, aylığın başlangıç tarihi yılın ilk altı aylık döneminde ise Ocak ödeme dönemi için aylıklara uygulanan artış oranı kadar, yılın ikinci altı aylık dönemde ise öncelikle Ocak ödeme dönemi, daha sonra Temmuz ödeme dönemi için aylıklara uygulanan artış oranları kadar artırılarak, sigortalının aylık başlangıç tarihindeki aylığı hesaplanacaktır.