Torba yasayla doğum yapan kadın işçilere yeni haklar getirildi. Bu haklardan birincisi, analık hali izninin bitiminden itibaren kadın işçiye veya eşine istekleri hâlinde birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda ise 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilmesi yönünde yapılmıştır.
İkincisi ise, analık halinin bitiminden itibaren 60, 120 veya 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilen işçiye, bu süre zarfında İŞ-KUR tarafından yarım çalışma ödeneği ödenmesi yönünde yapılmıştır.
…
Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce doğmuş çocuklar, çocuk sayısının tespitinde dikkate alınacak mı?
Yapılan düzenlemeler kamuoyu tarafından olumlu karşılanmış olmasına rağmen, bazı soruları da beraberinde getirmiştir.
Örneğin, ilk çocuğu yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce, ikinci çocuğu yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonra doğan kadın işçiye verilecek izin süresinin ve yarım çalışma ödeneğinin tespitinde, İş Kur yetkilileri yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce doğan çocuklar sayılmaz derlerse, kadın işçi 60 gün süreyle; yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce doğan çocuklar da sayılacak derlerse, kadın işçi 120 gün süreyle bu haklardan yararlanabilecek.
Yasa metninden her ne kadar çocuk sayısının tespitinde, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce doğmuş çocukların sayılıp sayılmayacağı belirtilmemiş olsa da, çocuk sayısının tespitinde yasayı işçi lehine yorumlayıp yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce doğmuş çocukların da sayıya dahil edilmesi gerekecektir.
İlk evlilikten olan çocuklar, çocuk sayısının tespitinde nasıl dikkate alınacak?
Çocukların babanın nüfus kütüğüne kayıt olduğu dikkate alındığında, ilk çocuğu ilk evliliğinden olan, ikinci çocuğu ikinci evliliğinden olan kadın işçinin yarım çalışma izni ve yarım çalışma ödeneği talebinde bulunması halinde, bu haklardan ne şekilde yararlanabileceği de henüz netlik kazanmamış bir diğer husus.
Bu durumda annenin izin talebinde bulunması halinde, ilk evliliğinden olan çocuğun da dikkate alınıp 120 gün, babanın izin talebinde bulunması halinde 60 gün süreyle bu haklardan yararlanması gerektiği düşünülse de, bu konudaki karar da İş-Kur tarafından verilecek.
…
Torba yasayla verilen bir diğer hak ise doğum sonrası analık halinin ve 60,120 veya 180 gün süreyle verilen yarı zamanlı iznin ardından ebeveynlerden birine çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar kısmi süreli çalışma talebinde bulunması yönünden yapılmıştır.
Yasada bu haktan yararlanılabilmesi için ana ve babanın her ikisinin de çalışıyor olması şartı aranılmış ve ana veya babadan birinin çalışmaması hâlinde, çalışan eşin kısmi süreli çalışma talebinde bulunamayacağına yer verilmiştir.
…
Başvuru tarihinde ana ve babanın her ikisinin de çalışıyor olmasına rağmen ilerleyen süreçte diğer eşin işten ayrılması durumunda, çalışan eşin kısmi süreli çalışma hakkı devam eder mi?
Yasada “Ebeveynlerden birinin çalışmaması hâlinde, çalışan eş kısmi süreli çalışma talebinde bulunamaz.” Hükmüne yer verilmiştir.
Dolayısıyla eşlerin çalışıp çalışmadıkları, talep tarihindeki durumlarına bakılarak tayin edileceğinden, kısmi süreli çalışma talebinde bulunduğu sırada eşlerden her ikisinin de çalışıyor olması halinde, ilerleyen süreçte eşlerden diğerinin işten ayrılmış olması, işveren tarafından kısmi süreli çalışmaya son verme hakkını doğurmamaktadır.