Re'sen emekli olmak için hangi şartları yerine getirmek gerekir... İşte tüm yönleriyle re'sen emeklilik...
Kurumların yasalarla belirlenmiş belli hallerde tek taraflı olarak yaptıkları göreve son verme işlemi olan Re'sen emeklilikten kimler faydalanabilir? İşte cevabı...
Re'sen, yapılan işlem, kurumların yasalarla belirlenmiş belli hallerde tek taraflı olarak yaptıkları göreve son verme işlemidir. Re'sen emekliye sevk edilenlerin tahsis işlemleri, kurumlarınca 5434 sayılı Kanunun ek 26 ncı maddedeki usule göre 39 uncu maddenin ilgili fıkrasına istinaden alınacak emekliye sevk onayının ilgililere tebliğ edilerek görevleri ile ilişiklerinin kesilip, düzenlenen emeklilik belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumu Kamu Görevlileri Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığına intikal ettirilmesi suretiyle tekemmül eder.
sgkrehberi, okuyucularının yönelttiği 'Kimler re'sen emekli edilebilir' sorusuna yer verdiği haberinde, re'sen emekliye sevk edilenlerin tahsis işlemleri, kurumlarınca 5434 sayılı Kanunun ek 26 ncı maddedeki usule göre 39 uncu maddenin ilgili fıkrasına istinaden alınacak emekliye sevk onayının ilgililere tebliğ edilerek görevleri ile ilişiklerinin kesilip, düzenlenen emeklilik belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumu Kamu Görevlileri Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığına intikal ettirilmesi suretiyle tekemmül edeceğini belirtti.
İşte 'Belediye başkanı 657 ye tabi devlet memurunu 65 yaşını doldurmadan re'sen emekli edebilir mi' sorusunun cevabı:
"5434 sayılı Kanunun "emekli olunacak halleri" düzenleyen 39. maddesinin (b) fıkrasında; seçilmiş belediye reisleri ve vilayetlerin daimi komisyon azaları hariç olmak üzere, 30 hizmet yılını tamamlamış olanların kurumlarınca lüzum görüldüğünde yaş kaydı aranmaksızın re'sen emekli edilebileceği belirtilmiştir. Kadın ve erkekler aynı şartlara tabidirler. Bu durumda, re'sen emekliye sevk edilenlerin 61 yaşlarını doldurmamış olmaları halinde; kendilerine toptan ödeme yapılmayıp, 61 yaşlarını doldurduktan sonra açıkta iken yapacakları istinaden haklarında aylık bağlama işlemi yapılacaktır.
Yukarıda da açıkladığımız üzere 30 yıl hizmetiniz varsa yaşınıza bakılmaksızın kurumunuz sizi re'sen emekli edebilir.
Aylık başlangıç tarihleri 5434 sayılı Kanunun 91 inci maddesinin (b) fıkrası gereğince hizmet aylıklarının kesildiği tarihi takip eden aybaşıdır.
Şu kadar ki, bağlanan aylıklar vazifelerinden ayrılarak vazife aylığı veya ücretlerinin kesildiği tarihleri takip eden aybaşlarına kadar ödenmez.
Re'sen emekliye sevk edilip,SGK nın haklarında tahsis işlemi yapıldıktan sonra, emeklilik işlemleri idari yargı kararı ile iptal edilenlerin; göreve başlatılmaları sırasında, ödenen ikramiyenin kurumlarınca ilgililerden tahsil edilmesi,
Emekliye sevk tarihinden tekrar göreve alındıkları tarihe kadar olan dönemde SGK ca ödenen emekli aylıkları ile anılan süreye ait keseneklerin de bu Kurumun hesaplarına yatırılması gerekmektedir.
Re'sen emeklilik aşağıdaki üç başlık altında incelenebilir.
1- Görülen lüzum üzerine (39 / b)
2- Sicilen (39 / e-f )
3-Yaş Haddi sebebiyle (39 / c)
1- Görülen Lüzum Üzerine Re'sen Emeklilik (39 / b)
30 hizmet yılını tamamlamış olanlar (seçilmiş belediye başkanları ve illerin daimi komisyon üyeleri hariç) kurumlarınca lüzum görüldüğünde yaş kaydı aranmaksızın re'sen emekliye sevk edilebilmekte, bunlara 61 yaşlarını da doldurmaları halinde emekli aylığı bağlanabilmektedir.
Kadın ve erkekler aynı şartlara tabidirler.
Bu durumda, re'sen emekliye sevk edilenlerin 61 yaşlarını doldurmamış olmaları halinde; kendilerine toptan ödeme yapılmayıp, 61 yaşlarını doldurduktan sonra açıkta iken yapacakları başvurularına istinaden haklarında aylık bağlama işlemi yapılacaktır.
2- Sicilleri Üzerine Re'sen Emeklilik
a) Askeri Personelin Sicilen Emekliliği (39 / e)
Subay ve askeri memurlarla, gedikli subay ve gedikli erbaşların ahlak noktasından hüküm ile veya yetersizlik veya disiplin sebeplerinden dolayı sicilleri üzerine veyahut askeri mahkemelerce verilecek kararlar üzerine kurumlarınca re'sen emekliye sevk edilmeleri halinde kendilerine kadın-erkek 25 fiili hizmet yıllarını ve 61 yaşlarını doldurmaları halinde emekli aylığı bağlanabilecektir.
4447 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce (08.09.1999) göreve başlamış olanlar 61 yaşa değil, 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesinde belirtilen yaş hadlerine tabi olacaklar ve bunların yaş hadlerinden hizmetlerine eklenen fiili hizmet süresi zammı kadar indirim yapılacaktır.
Bu şekilde görevlerinden ayrılmış ve fiili hizmet müddetleri 25 yılı doldurmamış olanlara, Emekli Sandığına tabi görevlerinden ayrıldıktan sonra diğer sosyal güvenlik kurumlarına tabi çalışmamış olmaları şartıyla toptan ödeme yapılacaktır.
25 yıl hizmetleri bulunmakla beraber aylığa hak kazanabilmek için gerekli yaşları doldurmayanların bu yaşları ikmal ettikten sonra açıkta iken emeklilik talebinde bulunmaları halinde kendilerine emekli aylığı bağlanabilecektir.
b) Sivil İştirakçilerin Sicilen Emekliliği (39 / f)
5434 sayılı Kanunun 39-e fıkrasında yazılı olanlar dışındakiler ahlak ve yetersizlik sebeplerinden dolayı yönetmeliğine göre kurumlarınca re'sen emekliye sevk edilmeleri halinde, kendilerine kadın-erkek 25 fiili hizmet yıllarını ve 61 yaşlarını doldurmaları halinde emekli aylığı bağlanabilecektir.
4447 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce (08.09.1999) göreve başlamış olanlar 61 yaş kaydına değil, 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesinde belirtilen yaş hadlerine tabi olacaklar ve bunların yaş hadlerinden hizmetlerine eklenen fiili hizmet süresi zammı kadar indirim yapılacaktır.
Sicilen emekliye sevk edilen askeri personel için belirtilen diğer hususlar bunlar için de geçerlidir.
3- Yaş Haddi Sebebiyle Re'sen Emeklilik (39 / c)
İştirakçilerden 5434 sayılı Kanunun 40'ıncı maddesi gereğince haklarında yaş haddi hükümleri uygulanacak olanlar kurumlarınca re'sen emekliye sevk edildiklerinde fiili hizmet süreleri 15 yılı doldurmuş olmak kaydıyla kendilerine emekli aylığı bağlanacaktır.
5434 sayılı Kanunun 40'ıncı maddesinde;"İştirakçilerin görevleri ile ilişiklerinin kesilmesini gerektiren yaş haddi 65 yaşını doldurdukları tarihtir. (İkinci cümle iptal; Anayasa Mhk.3.4.2007/ E: 2005/52, K: 2007/35 s. kararı ile) Bu görevlere, 65 yaşını dolduranların açıktan veya naklen atamaları yapılamaz.
a) (Mülga: 8/7/2003-4919/3 md.)
b) (Değişik: 21/4/2005 - 5335/3 md.) Üniversite öğretim üyelerinin görevleri ile ilişiklerinin kesilmesini gerektiren yaş haddi 67 yaşını doldurdukları tarihtir.
c) (Mülga: 28/4/1982 - 2665/6 md.)
ç) (Değişik: 6/2/1959 - 7198/1 md.) Aşağıda yazılı olanların yaş hadleri, hizalarında gösterilen yaşları doldurdukları tarihlerdir:
I - Subay ve askeri memur ve gedikliler:
1 - Asteğmen, teğmen ve üsteğmenler 41
2 - Yüzbaşı, kıdemli yüzbaşı ve önyüzbaşılar 46
3 - Binbaşılar 52
4 - Yarbaylar 55
5 - Albaylar (Değişik: 12/12/1980 - 2358/1 md.) 60
6 - Tuğ ve Tümgeneral ve amiraller (Değişik: 12/12/1980 - 2358/1 md.) 62
7 - Kor ve orgeneraller ve amiraller 65
8 - Mareşal ve büyük amiraller 68
9 - 6, 7 ve 8 inci sınıf askeri memurlarla memur yardımcıları ve askeri
hastabakıcı hemşireler 55
10 - Daha yukarı sınıflardaki askeri memurlar 60
11 - Gedikli subaylar 52
12 - Gedikli çavuşlar (Astsubay çavuşlar) 43
13 - Gedikli üstçavuşlar (Astsubay üstçavuşlar 46
14 - Gedikli başçavuşlar (Astsubay başçavuşlar) 49
15 - Başgedikliler (Astsubay kıdemli başçavuşlar) 55
II - Emniyet mensupları:
1 - Her derecedeki emniyet müdürleri ve emniyet ve polis müfettişleri 60
2 - Emniyet müfettiş yardımcıları ve emniyet amirleri 58
3 - Baş komiser, komiser ve komiser yardımcıları 56
4 - (Değişik: 16/6/2010-5997/13 md.) Kıdemli baş polis memuru, baş polis
memuru ve polis memurları 55
III - Gümrük koruma mensupları:
1 - Gümrük koruma memurları 50
2 - Gümrük koruma kısım amirleri 55
IV - Posta, telgraf ve telefon hat baş bakıcı ve baş dağıtıcıları ile hat
bakıcıları ve dağıtıcıları 55
V - (Ek: 13/6/1994 - KHK - 546/2 md.; İptal:Ana. Mahkemesinin 21/7/1994 tarih ve E.1994/67, K.1994/64-2 sayılı Kararı ile yeniden düzenleme: 16/2/1995 - 4069/1 md) Milli İstihbarat Teşkilatı kadrolarındaki kadro karşılığı sözleşmeli çalıştırılanlar dahil memurlardan:
1. Müsteşar Yardımcısı, Başkan, Hukuk Müşaviri, Öğretim Kurulu Başkanı,
Başkan Yardımcısı, Hukuk Müşavir Başyardımcısı, Müşavir, Başmüfettiş, Öğretim
Kurulu Üyesi, Baş müşavir 60
2. Daire Başkanı, Hukuk Müşavir 1 inci Sınıf Yardımcısı, Başmüfettiş,
Öğretim Üyesi, Müşavir 58
3. 1 inci Sınıf İstihbarat Uzmanı,1 inci Sınıf Uzman,Hukuk Müşaviri 1 inci
Sınıf Yardımcısı, Müfettiş, Öğretim Üyesi, Müşavir, Savunma Sekreteri,
Daire Başkan Yardımcısı, Öğretim Üyesi Yardımcısı 56
4. 2'nci Sınıf İstihbarat Uzmanı, 22'nci Sınıf Uzman, Hukuk Müşavir 2'nci
Sınıf Yardımcısı, Müfettiş Yardımcısı, Öğretim Üyesi Yardımcısı 54
5. Diğer kadrodakiler 52
(Değişik: 16/2/1995 - 4069/1 md.) Yukarıdaki (ç) fıkrasının (III) ve (IV) işaretli bentlerinde gösterilenlerden vazifelerinde kalmaları faydalı görülenlerin yaş hadleri, ilgili bakanlarca, (V) işaretli bendinde gösterilenlerin yaş hadleri de atamaya yetkili amir tarafından birer yıllık müddetlerle beş yıl uzatılabilir.
d) (Değişik: 21/4/2005 - 5335/3 md.) (b) fıkrasında belirtilen görevlere 67 yaşını, (ç) fıkrasında belirtilen görevlere ise hizalarında gösterilen yaş hadlerini doldurmuş bulunanlar açıktan veya naklen atanamazlar.
e) (Değişik: 26/2/2008-5743/3 md.) Seferin gereği olarak lüzum görüldüğü takdirde;
I - Subaylardan;
1 - Yarbay ve daha aşağı rütbelerdeki yardımcı sınıf subaylar 60 yaşını geçmemek kaydıyla bu maddenin (ç) fıkrasında gösterilen yaş hadlerinden 10 yıl fazlasına kadar,
2 - Muharip sınıf subaylar bu maddenin (ç) fıkrasında gösterilen yaşlara kadar,
3 - 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun hükümlerine göre astsubaylıktan subaylığa geçirilenler ise aynı kanunda belirtilen yaşlara kadar,
II - Astsubaylardan;
1 - Yardımcı sınıf astsubaylar 60 yaşını geçmemek kaydıyla bu maddenin (ç) fıkrasında gösterilen yaş hadlerinden 10 yıl fazlasına kadar,
2 - Muharip sınıf astsubaylar bu maddenin (ç) fıkrasında gösterilen yaşlara kadar,
sağlık durumlarının elverişli olması halinde en gençlerinden başlanarak orduya alınabilirler.
f) (Ek: 8/6/1959-7333/1 md; Mülga: 27/7/1967-926/208 md.)
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/75 md.) Yukarıdaki hükümler 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılar ile hak sahipleri hakkında ilgisine göre uygulanır.
g) (Ek: 1/7/2010-6002/21 md.) Diyanet İşleri Başkanı ve Din İşleri Yüksek Kurulu üyelerinin görevleri ile ilişkilerinin kesilmesini gerektiren yaş sınırı 67 yaşını doldurdukları tarihtir." Hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre, kurumlar iştirakçilerden ;
- 40. Maddede belirlenen yaş hadlerini,
- Özel yaş haddi bulunmayanların ise, 65 yaşlarını,
dolduranları, yaş hadlerini doldurdukları tarihleri takip eden aybaşından itibaren re'sen emekliye sevk ederek görevleriyle ilişiklerini keseceklerdir.
Ayrıca, 61 yaşını doldurmuş olan iştirakçiler hakkında da kurumlarınca yaş haddi hükümleri uygulanarak re'sen emeklilik işlemi yapılabilecektir.
YAŞ HADDİ
Yaş haddi sebebiyle re'sen emekliye sevk edilenlerin hizmetlerinin 15 yılın altında olması durumunda, 5434 sayılı Kanunun 82'nci maddesine göre toptan ödeme yapılacaktır.
Yaş haddinin doldurulduğu tarihi takip eden aybaşından sonra her ne sebeple olursa olsun, kurumlarınca vazifeleriyle ilgileri kesilmeyerek aylık veya ücretleri ödenenlerin bu suretle geçen müddetleri fiili hizmet müddeti sayılmayacak ve bunlar için kesenek ve karşılık alınmışsa geri verilecektir.
Bağlanan aylıklar vazifelerinden ayrılarak vazife aylığı veya ücretlerinin kesildiği tarihleri takip eden ay başlarına kadar ödenmeyecektir.
Yaş hadlerini doldurduğu halde kurumlarınca çalıştırılmaya devam ettirilen ilgililerin emekli ikramiyeleri, görevlerinden fiilen ayrıldıkları tarihi takip eden aybaşındaki hükümlere göre ödenecektir.
Ayrıca, 4447 sayılı Kanunun yürürlük tarihinde (08.09.1999) Emekli Sandığı iştirakçisi olanlardan bu tarih itibariyle 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanların durumları 5434 sayılı Kanunun geçici 206 ncı maddesi kapsamındadır. Buna göre, 08.09.1999 tarihinde TC. Emekli Sandığı iştirakçisi olanlardan 50 yaş ve üzerinde bulunanlara, Emekli Sandığı iştirakçisi iken 61 yaşını doldurmaları ve 5434 sayılı Kanunun 39 uncu maddesinin (c) bendi veya 40'ıncı maddesi uyarınca kurumlarınca yaş haddinden re'sen emekliye sevk edilmeleri halinde fiili hizmet süresinin 10 yılı doldurmuş olması şartıyla aylık bağlanacaktır.
'67 YAŞ' DETAYI...
Yine, 04/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun "Emeklilik Yaş Haddi" başlıklı 30 uncu maddesinde; "Öğretim üyelerinin görevleri ile ilişkilerinin kesilmesini gerektiren yaş haddi 67 yaşını doldurdukları tarihtir." hükmüne yer verilmiştir.
18/06/2008 tarihli ve 5772 sayılı "Yükseköğretim Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 8 inci maddesi ile 2547 sayılı Kanuna eklenen Geçici 55 inci madde ile; "… 30 uncu maddede öğretim üyeleri için öngörülen emeklilik yaşı, 1/3/2006 tarihli ve 5467 sayılı, 17/5/2007 tarihli ve 5662 sayılı, 22/5/2008 tarihli ve 5765 sayılı kanunlarla kurulan Devlet üniversitelerinde görev almaları şartıyla yetmiş iki yaşın doldurulduğu tarihtir. Bu uygulama, 31 Aralık 2015 tarihine kadar devam eder…" Hükmü getirilmiş bulunmaktadır.
Buna göre, 2547 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi uyarınca 01/03/2006 tarihli ve 5467 sayılı Kanun, 17/05/2007 tarihli ve 5662 sayılı Kanun ve 22/05/2008 tarihli ve 5765 sayılı Kanunlar uyarınca kurulan Devlet Üniversitelerinde görev almaları şartıyla, öğretim üyelerinin görevleri ile ilişkilerinin kesilmesini gerektiren yaş haddi "72" olarak uygulanacak ve uygulama 31.12.2015 tarihine kadar devam edecektir.